Informacje ogólne

Zgodnie z przepisami o koordynacji ubezpieczony lub członkowie jego rodziny, którzy mają miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim UE/EFTA niż państwo właściwe (w którym są ubezpieczeni), otrzymują w państwie członkowskim miejsca zamieszkania świadczenia rzeczowe udzielane w imieniu właściwej instytucji, przez instytucję miejsca zamieszkania, zgodnie z przepisami stosowanego przez nią ustawodawstwa, tak jak gdyby byli oni ubezpieczeni na mocy tego ustawodawstwa. Powyższe oznacza, że osoba ubezpieczona w jednym z państw członkowskich UE/EFTA, po spełnieniu wymogów określonych przepisami o koordynacji, ma prawo do pełnego zakresu rzeczowych świadczeń zdrowotnych w państwie miejsca zamieszkania, jeżeli jest ono inne niż państwo, którego właściwości podlega taka osoba. Podstawę do korzystania z takiego zakresu świadczeń stanowi dokument przenośny S1 - rejestracja w celu objęcia opieką zdrowotną lub dokument przenośny S072 wystawiany drogą elektroniczną (dotychczas wydawano odpowiednio: formularz E 106, E109, E 120, E121). Są to dokumenty wydawane osobie do niego uprawnionej.

Utrata prawa do rzeczowych świadczeń zdrowotnych wynikających z dokumentu S1 lub S072

Prawo do korzystania z rzeczowych świadczeń zdrowotnych udzielanych na podstawie dokumentu S1 lub S072 przysługuje tak długo, jak osoba posługująca się tym dokumentem:

podlega właściwości ustawodawstwa państwa, które wydało dokument (w przypadku osób ubezpieczonych w NFZ chodzi tu o podleganie ustawodawstwu polskiemu, jako właściwemu) w przypadku, kiedy dokument wydano bezterminowo albo w okresie ważności dokument wydanego na czas określony,
mieszka w innym niż Polska państwie UE/EFTA
posiada status członka rodziny zgodnie z ustawodawstwem państwa UE/EFTA innego niż Polska, będącego jej państwem zamieszkania

Osoba przestaje podlegać ustawodawstwu polskiemu, jako właściwemu, m.in. w następujących przypadkach:

jeżeli podejmie pracę w państwie UE/EFTA innym niż Polska, będącym jej państwem zamieszkania
jeżeli pobierając polską emeryturę albo rentę uzyska prawo do emerytury albo renty w państwie UE/EFTA innym niż Polska, będącym jej państwem zamieszkania
jeżeli jej tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ wygaśnie (szerzej informacja poniżej)

Prawo do rzeczowych świadczeń zdrowotnych na koszt NFZ osób ubezpieczonych wygasa po upływie 30 dni od dnia ustania tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia, np. 30 dnia od dnia:

rozwiązania stosunku pracy (dotyczy to osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, mianowania, oraz żołnierzy i funkcjonariuszy) lub też w przypadku otrzymania bezpłatnego urlopu dłuższego niż 30 dni
zakończenia lub wyrejestrowania działalności gospodarczej
utraty statusu rolnika
utraty czy zawieszenia prawa do pobierania świadczenia emerytalno-rentowego
utraty prawa do świadczenia społecznego (innego niż zasiłek dla osób bezrobotnych czy świadczenie emerytalno – rentowe), np. zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne, czy świadczenie pielęgnacyjne

W przypadku osób uczących się prawo do rzeczowych świadczeń zdrowotnych wygasa po upływie:

6 miesięcy od dnia zakończenia nauki lub skreślenia z listy uczniów – w przypadku ucznia,
4 miesięcy od dnia ukończenia studiów lub studiów doktoranckich albo skreślenia z listy studentów lub uczestników studiów doktoranckich oraz z chwilą ukończenia 26 lat – w przypadku studenta.

Wraz z wygaśnięciem prawa do świadczeń zdrowotnych osoby ubezpieczonej w NFZ prawo to wygasa również dla osób zgłoszonych przez te osoby do ubezpieczenia zdrowotnego, jako członkowie rodziny.

Okresowa kontrola dokumentów S1 i S072

Każda osoba, która posiada ważny dokument potwierdzający jej prawo do rzeczowych świadczeń zdrowotnych wydany przez instytucję ubezpieczenia zdrowotnego państwa, w którym jest ubezpieczona (w Polsce jest to NFZ) zobowiązana jest na mocy unijnych przepisów o koordynacji do niezwłocznego informowania tej instytucji – właściwego Oddziału Wojewódzkiego NFZ, o każdej zmianie w jej sytuacji ubezpieczeniowej, która może mieć wpływ na jej prawo do rzeczowych świadczeń zdrowotnych na koszt tej instytucji. Do takich istotnych zmian należy m.in. zmiana państwa zamieszkania, podjęcie pracy w innym państwie członkowskim UE/EFTA, uzyskanie świadczeń emerytalnych lub rentowych wypłacanych przez instytucję emerytalno-rentową innego państwa członkowskiego UE/EFTA, utrata statusu członka rodziny zgodnie z ustawodawstwem państwa zamieszkania.

Oddziały Wojewódzkie NFZ przeprowadzają okresową (co najmniej 1 raz na 3 lata) kontrolę ważności wydanych przez nie dokumentów S1 i S072, jeżeli zostały one wydane na czas nieokreślony. Kontroli podlega aktualna sytuacja ubezpieczeniowa osoby, na rzecz której taki dokument wydano, a więc dotyczy to również członków rodziny osoby ubezpieczonej albo emeryta lub rencisty.

Celem weryfikacji jest sprawdzenie aktualnej sytuacji ubezpieczeniowej tych osób pod kątem tego, czy nadal posiadają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej na koszt NFZ.

W tym celu, Oddziały Wojewódzkie przesyłają w pewnych odstępach czasu do osób, którym wydały dokument S1 i S072 albo potwierdziły ich uprawnienie do rzeczowych świadczeń zdrowotnych na wniosek instytucji miejsca zamieszkania, pisma zawierające ankiety, z prośbą o ich wypełnienie i odesłanie do Oddziału NFZ.

UWAGA!

Jeżeli w wyznaczonym czasie, o którym osoby ankietowane są informowane w pismach przesyłanych do ankiet, tzn. w terminie 30 dni, wypełniona ankieta nie zostanie odesłana, Oddział poinformuje instytucję miejsca zamieszkania o utracie przez osobę, której ta ankieta dotyczy, prawa do rzeczowych świadczeń zdrowotnych. Oznaczać to będzie utratę tego prawa. W celu jego ponownego uzyskania zainteresowany zmuszony będzie do ponownego złożenia wniosku o wydanie dokumentu S1 i oczekiwania na wydanie nowego dokumentu, a po jego otrzymaniu – do ponownego jego zarejestrowania w instytucji miejsca zamieszkania.